mai kiểm tra 1 tiết Ly, có mấy bài tập quang hình với lý thuyết pà kon xem tạm nhá

Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong-Giảng viên đại học (hiện đang dạy tui)
QUANG HäC
Tãm t¾t kiÕn thøc c¬ b¶n
I. a.§Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng
Trong mét m«i tr­êng trong suèt vµ ång tÝnh, ¸nh s¸ng truyÒn theo mét ­êng th¼ng
b. Chïm tia s¸ng héi tô: Lµ mét chïm s¸ng héi tô víi nhau t¹i mét iÓm
c. Chïm tia s¸ng phn kú: Lµ mét chïm s¸ng do mét nguån s¸ng ph¸t ra
II. Nguyªn lý vÒ tÝnh thuËn nghÞch cña chiÒu truyÒn ¸nh s¸ng:
Trªn mét ­êng truyÒn, cã thÓ cho ¸nh s¸ng truyÒn theo chiÒu nµy hay chiÒu kia
III. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng:
• Tia s¸ng ph¶n x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi vµ bªn kia ph¸p tuyÕn so víi tia tíi.
• Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi: i = i’
i i’
IV. G­¬ng ph¼ng:
• G­¬ng ph¼ng lµ phÇn mÆt ph¼ng
(nh½n) ph¶n x¹ ­îc hÇu nh­ hoµn toµn ¸nh s¸ng chiÕu tíi nã
Nh÷ng Æc iÓm cña ¶nh t¹o bëi g­¬ng ph¼ng:
• VËt thËt ( tr­íc g­¬ng) cho ¶nh ¶o (sau g­¬ng). VËt ¶o (sau g­¬ng) cho ¶nh thËt tr­íc g­¬ng
• Dï vËt thËt hay vËt ¶o, ¶nh lu«n lu«n èi xøng víi vËt qua mÆt g­¬ng vµ cã kÝch th­íc b»ng vËt.
• Khi ph­¬ng cña tia tíi kh«ng æi, nÕu quay g­¬ng ph¼ng quanh mét trôc vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng tíi mét gãc th× tia ph¶n x¹ sÏ quay i mét gãc 2 cïng chiÒu quay cña g­¬ng.
• ThÞ tr­êng cña g­¬ng ph¼ng lµ gãc t¹o bëi 2 tia s¸ng ë vÞ trÝ mÐp d­íi vµ mÐp trªn víi ¶nh ( lµ n¬i ng­êi ta cã thÓ nh×n thÊy ¶nh cña vËt)
• VËt thËt: d > 0; vËt ¶o d < 0
• ¶nh thËt d > 0; ¶nh ¶o d < 0
V. G­¬ng cÇu:
1. §N: Lµ mét phÇn cña mÆt cÇu ( th­êng lµ mét chám cÇu) ph¶n x¹ hÇu nh­ hoµn toµn ¸nh s¸ng chiÕu tíi nã.
G­¬ng cÇu lâm: MÆt ph¶n x¹ lµ mÆt lâm; F’
G­¬ng cÇu låi: MÆt ph¶n x¹ lµ mÆt låi;
C: Tm g­¬ng; O F C
O: §Ønh g­¬ng;
OC: Trôc chÝnh: §­êng th¼ng qua C lµ trôc phô.
OC = R; b¸n kÝnh mÆt cong;
: Gãc khÈu é cña g­¬ng
F: Tiªu iÓm chÝnh cña g­¬ng
OF = |f| = : §é lín cña tiªu cù g­¬ng;
f > 0: G­¬ng cÇu lâm;
f < 0: G­¬ng cÇu låi;
Tiªu diÖn lµ mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc chÝnh t¹i F. Mét iÓm F ‘(Kh¸c F) trªn tiªu diÖn gäi lµ tiªu iÓm phô.
2. §­êng i cña tia s¸ng ph¶n x¹ trªn g­¬ng cÇu:
1) Víi 4 tia s¸ng Æc biÖt
- Tia tíi song song víi trôc chÝnh, cho tia ph¶n x¹ qua F( hoÆc cã ­êng kÐo dµi qua F)
- Tia tíi qua F ( HoÆc cã ­êng kÐo dµi qua F), cho tia ph¶n x¹ song song víi trôc chÝnh.
- Tia tíi qua quang tm C ( hoÆc cã ­êng kÐo dµi qua C) cho tia ph¶n x¹ trë l¹i theo ph­¬ng cò.
- Tia tíi Ønh g­¬ng O, cho tia ph¶n x¹ i theo ph­¬ng èi xøng víi tia tíi qua trôc chÝnh.
2) Víi tia bÊt k×: cã hai c¸ch vÏ:
C¸ch 1. VÏ tiªu diÖn, c¾t tia tíi SI t¹i tiªu iÓm phô F1; vÏ trôc phô CF1 , råi vÏ tia ph¶n x¹ IR song song víi trôc phô ã.
C¸ch 2: VÏ tiªu diÖn; råi vÏ trôc phô song song víi tia tíi SI, nã c¾t tiªu diÖn t¹i tiªu iÓm phô F1’; sau ã vÏ tia ph¶n x¹ IR qua F1’ ( hoÆc ­¬ng kÐo dµi qua F1’).
3) VÏ ¶nh cña mét vËt:
- Dïng hai trong bèn tia Æc biÖt (th­êng chän 2 trong sè 3 tia Çu)
- NÕu vËt lµ mét iÓm s¸ng n»m trªn trôc chÝnh th× dïng mét tia bÊt kú vµ 1 tia Æc biÖt (tia trïng víi trôc chÝnh)
- NÕu vËt lµ mét o¹n th¼ng nhá AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh ¶nh cña nã còng lµ mét o¹n nhá A’B’ vu«ng gãc víi trôc chÝnh (chó ý nÕu A’B’ lµ ¶nh ¶o th× vÏ b»ng nÐt øt) do ã chØ cÇn vÏ ¶nh A’ cña A råi vÏ o¹n A’B’ vu«ng gãc víi trôc chÝnh.
4) VÞ trÝ vµ tÝnh chÊt c¶u vËt vµ ¶nh.
a) Víi g­¬ng cÇu lâm:
- VËt thËt ë ngoµi F cho ¶nh thËt ng­îc chiÒu víi vËt. VËt thËt ë trong F cho ¶nh ¸o cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt.
-VËt ¶o cho ¶nh thËt nhá h¬n vËt vµ ë trong F
b) §èi víi g­¬ng cÇu låi:
- VËt thËt cho ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt.
VËt ¶o ë trong F cã ¶nh thËt cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt. VËt ¶o ë ngoµi F cho ¶nh ¶o ng­îc chiÒu víi vËt ë ngoµi F.
c) NhËn xÐt:
- Khi vËt di chuyÓn (l¹i gÇn hoÆc ra xa g­¬ng), ¶nh vµ vËt lu«n di chuyÓn ng­îc nhau èi víi g­¬ng.
- VËt ë óng tiªu diÖn th× ¶nh ë v« cùc vµ ta kh«ng høng ­îc ¶nh
- VËt thËt hoÆc ¶nh thËt (cã thÓ høng trªn mµn) ë tr­íc g­¬ng. VËt ¶o hoÆc ¶nh ¶o ë sau g­¬ng
- §Ó cã vËt ¶o, mét iÓm ¶o A ch¼ng h¹n, dïng hai tia sang tíi g­¬ng cã ­¬ng kÐo dµi gÆp nhau t¹i A ë sau g­¬ng.
VI. C«ng thøc g­¬ng cÇu:
hay
§é phãng ¹i:
A’B’=|k|.AB
Quy ­íc:
- VËt thËt (vËt s¸ng) d>0; vËt ¶o d <0;
- ¶nh thËt d’>0; ¶nh ¶o d’<0;
- G­¬ng lâm f = ; G­¬ng låi f = -
- K > 0 ¶nh vµ vËt cïng chiÒu
- K<0 ¶nh vµ vËt ng­îc chiÒu
- Kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi ¶nh l = |d’-d|


Bµi TËp:
D¹ng 1. X¸c Þnh c¸c ¶nh cho bëi g­¬ng ph¼ng
Cu 1. Mét ng­êi nh×n thÊy ¶nh cñaØnh mét cét iÖn trong mét vòng n­íc nhá Ng­êi Êy øng c¸ch vòng n­íc a=2m vµ c¸ch chn cét iÖn b=10m; m¾t ng­êi c¸ch chn mét o¹n h=1,6m. TÝnh chiÒu cao H cña cét iÖn.
Cu 2. Mét ng­êi cao 1,7m, m¾t ng­êi Êy c¸ch Ønh Çu 10cm. §Ó ng­êi Êy nh×n thÊy toµn bé ¶nh cña m×nh trong g­¬ng ph¼ng th× chiÒu cao tèi thiÓu cña g­¬ng ph¶i b»ng bao nhiªu vµ c¸ch mÆt Êt bao nhiªu.
Cu 3. VÏ thÞ tr­êng cña hai ng­êi qua g­¬ng ph¼ng:





A B
D¹ng 2. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña ¶nh vµ vÏ ¶nh t¹o bëi g­¬ng cÇu
Cu 1. Mét vËt ¶o AB = 2,5mm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh mét g­¬ng lâm cã b¸n kÝnh 20cm, ë »ng sau g­¬ng, c¸ch g­¬ng 15cm. X¸c Þnh vÞ trÝ tÝnh chÊt, é cao vµ vÏ ¶nh.
Cu 2. Cho g­¬ng cÇu lâm b¸n kÝnh 40cm. Mét vËt s¸ng AB = 2cm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh, c¸ch g­¬ng mét kho¶ng d. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, é lín vµ vÏ ¶nh trong c¸c tr­êng hîp:
a) d = 60cm;
b) d=30cm;
c) d=20cm;
d) d=10cm;
Tõ ã nªu ra nhËn xÐt vÒ sù di chuyÓn cña ¶nh khi vËt tiÕn l¹i gÇn g­¬ng
Cu 3. Mét vËt ¶o AB = 1cm vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh 40cm ë phÝa sau g­¬ng mét kho¶ng x. H•y x¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, é lín cña ¶nh vµ vÏ ¶nh trong c¸c tr­êng hîp:
a) x =10cm
b) x =20cm
c) x = 40
Cu 4. Mét g­¬ng cÇu låi cã f = -10cm. VËt ¶o AB th¼ng gãc víi trôc chÝnh, A trªn trôc chÝnh, c¸ch g­¬ng mét o¹n d. §Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, chiÒu cao vµ é phãng ¹i cña ¶nh trong c¸c tr­êng hîp sau:
a. d=30cm
b. d=20cm
c. d=15cm
d. d= 10cm
e. d =5cm
Cu 5. Cho g­¬ng cÇu lâm f = 10cm. VËt s¸ng AB cho ¶nh A’B’ cao gÊp 2 lÇn vËt. §Þnh vÞ trÝ vËt vµ ¶nh
Cu 6. G­¬ng cÇu låi f = -10cm. VËt AB cho ¶nh A’B’ cao gÊp 2 lÇn vËt. X¸c Þnh:
a. TÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh.
b. VÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh
Cu 7. G­¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f =10cm. VËt AB cho ¶nh A’B’ cao b»ng nöa vËt. X¸c Þnh vÞ trÝ tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh, vÏ ¶nh.
Cu 8. G­¬ng cÇu låi f = -10cm. VËt thËt AB cho ¶nh A’B’ c¸ch vËt l =21cm. §Þnh vÞ trÝ vËt vµ tÝnh chÊt cña ¶nh
Cu 9. a. G­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh R =12cm. VËt thËt AB ph¼ng nhá Æt trªn trôc chÝnh, cã ¶nh b»ng nöa vËt. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt
b. VËt thËt AB ph¼ng nhá ­îc Æt trªn trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu låi , c¸ch g­¬ng 60cm. ¶nh nhá h¬n vËt ba lÇn. TÝnh b¸n kÝnh cong cña g­¬ng.
Cu 10. Mét chïm s¸ng héi tô gÆp g­¬ng cÇu lâm sao cho iÓm héi tô ¶o n»m trªn trôc chÝnh, sau g­¬ng vµ c¸ch g­¬ng 30cm. BiÕt b¸n kÝnh cña g­¬ng lµ R = 60cm.
X¸c Þnh ¶nh vµ vÏ ¶nh.
Cu 11. Mét g­¬ng cÇu lâm cã f =10cm. VËt AB =1cm Æt trªn trung trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cã ¶nh A’B’ =2cm.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh
Cu 12. Mét g­¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh R =60cm. Ng­êi ta muèn t¹o mét iÓm ¶nh thËt S’ trªn trôc chÝnh sao cho kho¶ng c¸ch tõ Ønh O cña g­¬ng Õn S’ tho• m•n iÒu kiÖn: OS’ 15cm. X¸c Þnh iÒu kiÖn, vÞ trÝ, é lín, chiÒu cña ¶nh vµ vÏ ¶nh
Cu 13. G­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh R =60cm. VËt AB =4cm Æt trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh vµ c¸ch trôc chÝnh vµ c¸ch g­¬ng 30cm. X¸c Þnh tÝnh chÊt, vÞ trÝ, é lín, chiÒu cña ¶nh vµ vÏ ¶nh
D¹ng 3. X¸c Þnh tiªu cù (b¸n kÝnh) g­¬ng cÇu:
Cu 1. Víi c¶ hai lo¹i g­¬ng cÇu, h•y chøng minh r»ng nÕu gi÷ g­¬ng cè Þnh vµ dêi vËt theo trôc chÝnh th× ¶nh cña vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu lu«n chuyÓn éng ng­îc chiÒu so víi vËt.
Cu 2. Mét ngän nÕn nhá th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu, c¸ch g­¬ng 15cm; ng­êi ta thÊy cã mét ¶nh ¶o lín gÊp hai lÇn vËt. Hái g­¬ng ã thuéc lo¹i g­¬ng nµo? h•y x¸c Þnh b¸n kÝnh cña g­¬ng b»ng ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n ¹i sè vµ b»ng ph­¬ng ph¸p h×nh häc.
Cu 3. §Æt vËt AB =1cm th¼ng gãc víi trôc chÝnh c¶u mét g­¬ng cÇu, ë tr­íc g­¬ng c¸ch g­¬ng 20cm; ng­êi ta thÊy cã mét ¶nh ¶o A’B’ = 0,5cm. Hái g­¬ng cÇu ã thuéc lo¹i g­¬ng nµo? X¸c Þnh b¸n kÝnh cña g­¬ng b»ng ph­¬ng tÝnh to¸n vµ b»ng phu¬ng ph¸p h×nh häc.
Cu 4. VËt s¸ng AB Æt c¸ch mµn høng ¶nh mét o¹n kh«ng æi l =15cm. §Æt g­¬ng cÇu lâm ë vÞ trÝ O1 vµ vÞ trÝ O2 th× trªn mµn Òu thu ­îc ¶nh râ nÐt. BiÕt hai vÞ trÝ cña g­¬ng c¸ch nhau L = 45cm. §Þnh tiªu cù cña g­¬ng.
Cu 5. VËt thËt AB qua g­¬ng cÇu lâm cho ¶nh A”B”. DÞch vËt ra xa 15cm, g­¬ng cÇu cho ¶nh A’B’ dÞch i 15cm. BiÕt A’B’ cao gp 4 lÇn ¶nh A”B”. TÝnh tiªu f cù cña g­¬ng.
Cu 6. Mét vËt s¸ng AB Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh mét g­¬ng lâm vµ c¸ch tm g­¬ng 100cm cã ¶nh A’B’ nh×n thÊy qua g­¬ng cao gÊp r­ìi AB. H•y tÝnh:
a. TÝnh tiªu cù f cña g­¬ng.
b. Kho¶ng c¸ch tõ AB Õn A’B’ Õn g­¬ng.
c. Cho AB tÞnh tiÕn l¹i gÇn g­¬ng h¬n n÷a. Hái ¶nh A’B’ dÞch chuyÓn nh­ thÕ nµo? chiÒu cao ¶nh A’B’ thy æi ra sao
Cu 7. VËt AB ph¼ng nhá, thËt, Æt trªn trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu lâm cã ¶nh lín h¬n vËt 3 lÇn.
Dêi vËt theo trôc chÝnh o¹n 15cm, ¶nh cña vËt lÇn nµy nhá h¬n vËt 1,5 lÇn vµ kh«ng æi b¶n chÊt.
a. X¸c Þnh chiÒu dêi cña vËt.
b. TÝnh tiªu cù cña g­¬ng cÇu.

D¹ng 4. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt tiªu cù cña g­¬ng vµ é phãng ¹i
Cu 1. VËt s¸ng AB = 0,5cm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cÇu mét g­¬ng cÇu lâm tiªu cù f =10cm, cho ¶nh A’B’ =1cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh. ¶nh ã lµ thËt hay ¶o
Cu 2. Mét vËt s¸ng AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh 12cm, cho ¶nh cao b»ng nöa vËt. T×m vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh. VÏ ¶nh.
Cu 3. Mét vËt AB =2cm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu lâm cã tiªu cù 30cm, cho ¶nh A’B’ =1cm. X¸c Þnh vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh.
Cu 4. Mét vËt AB Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng lâm b¸n kÝnh 40cm, g­¬ng lâm cho ¶nh A’B’ = 2AB. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh
D¹ng 5. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh thËt khi biÕt kho¶ng c¸ch gi÷a chóng.
Cu 1. Mét g­¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh 48cm Mét vËt s¸ng AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng cho ¶nh c¸ch vËt 36cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ tÝnh chÊt cña ¶nh, vÏ h×nh trong mçi tr­êng hîp
Cu 2. Mét vËt s¸ng AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu låi b¸n kÝnh 60cm, cho ¶nh c¸ch vËt 45cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶nh.
Cu 3. Mét vËt AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu lâm b¸n kÝnh 24cm, cho ¶nh c¸ch vËt 18cm. X¸c Þnh vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh.
Cu 4. Mét g­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh 50cm. §Æt vËt s¸ng AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh g­¬ng cho ¶nh A’B’ c¸ch AB 37,5cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh.
Cu 5. Mét vËt s¸ng AB = 2cm Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh R = 24cm, cho ¶nh ¶o c¸ch vËt 32cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh, é lín cña ¶nh.
Cu 6. Mét g­¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f =12cm. VËt tht AB ph¼ng nhá Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi chôc chÝnh. ¶nh c¸ch vËt 18cm
X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt .
Cu 7. Mét vËt thËt AB ph¼ng nhá, Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu lâm.
§Æt mét mµn tr­íc g­¬ng vµ song song víi g­¬ng Ó nhËn ¶nh.
Khi ¶nh râ nÐt hiÖn trªn mµn, kho¶ng c¸ch gi÷a vËt vµ mµn b»ng 1,5 lÇn tiªu cù
TÝnh é phãng ¹i cña ¶nh.
Cu 8. VËt AB Æt song song vµ c¸ch mµn mét kho¶ng L=80cm. Mét g­¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f =30cm ­îc Æt sao cho vËt ë trªn trôc chÝnh cña g­¬ng vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng.
a. §Þnh vÞ trÝ cña g­¬ng Ó ¶nh cña vËt hiÖn trªn mµn. BiÖn luËn vÒ nghiÖm theo L vµ f
b. TÝnh é phãng ¹i cña ¶nh.
Cu 9. G­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh R =60cm. VËt thËt AB Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng cã ¶nh c¸ch vËt 45cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt

D¹ng 6. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt sù di chuyÓn cña chóng.
Cu 1. Mét iÓm s¸ng Æt tr­íc mét g­¬ng lâm (b¸n kÝnh 40cm) cã ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 10cm l¹i gÇn g­¬ng ng­êi ta thÊy ¶nh S’ di chuyÓn m«th kho¶ng 20cm. H•y x¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh lóc Çu vµ sau di chuyÓn
Cu 2. Mét iÓm s¸ng S Æt tr­íc g­¬ng cÇu låi (b¸n kÝnh 40cm) cho ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 30cm l¹i gÇn g­¬ng ng­êi ta thÊy ¶nh S’ di chuyÓn mét kho¶ng 3cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh lóc Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn
Cu 3. Mét iÓm s¸ng S Æt tr­íc g­¬ng cÇu lâm (b¸n kÝnh 30cm) cho ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 4cm ra xa g­¬ng ng­êi ta thÊy ¶nh S’ di chuyÓn mét kho¶ng 20cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh lóc Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn
Cu 4. Mét ng­êi øng tr­íc mét g­¬ng cÇu låi nh×n thÊy ¶nh cña m×nh trong g­¬ng cao b»ng 1/5 chiÒu cao cña m×nh. TiÕn l¹i gÇn g­¬ng thªm 0,5m ng­êi ã thÊy ¶nh cao b»ng 1/4 chiÒu cao cña m×nh. TÝnh b¸n kÝnh cña g­¬ng vµ é dÞch chuyÓn cña ¶nh.
Cu 5. G­¬ng lâm tiªu cù f =10cm. VËt thËt AB cho ¶nh A’B’. DÞch vËt l¹i gÇn g­¬ng 3cm th× ¶nh dÞch chuyÓn i 30cm. §Þnh vÞ trÝ lóc Çu vµ lóc sau cña vËt vµ ¶nh.
Cu 6. VËt thËt AB Æt tr­íc g­¬ng cÇu lâm cho ¶nh A’B’. NÕu dÞch chuyÓn vËt l¹i gÇn 8cm th× ¶nh dÞch i 40cm. BiÕt ¶nh sau cao gÊp 5 lÇn ¶nh tr­íc. TÝnh tiªu cù cña g­¬ng.
Cu 7. G­¬ng cÇu låi R=20cm. VËt s¸ng AB cho ¶nh A’B’. DÞch chuyÓn AB l¹i gÇn g­¬ng 25cm th× thÊy ¶nh dÞch chuyÓn 2cm. X¸c Þnh vÞ trÝ lóc Çu vµ lóc sau cña vËt vµ ¶nh.
Cu 8. §iÓm S n»m trªn trôc chÝnh g­¬ng cÇu lâm. NÕu dÞch chuyÓn l¹i gÇn g­¬ng mét o¹n 3cm th× ¶nh dÞch chuyÓn mét o¹n 30cm. NÕu S dÞch ra xa mét o¹n 5cm th× ¶nh dÞch chuyÓn mét o¹n 10cm. TÝnh tiªu cù cña g­¬ng.
Cu 9. Mét iÓm s¸ng A n»m trªn trôc chÝnh cña g­¬ng lâm cã tiªu cù 15cm. NÕu dÞch chuyÓn A ra xa g­¬ng thªm 4cm th× ¶nh A’ sÏ dÞch mét o¹n 20cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶ng tr­íc vµ sau dÞch chuyÓn
Cu 10. Mét vËt ph¼ng nhá Æt tr­íc mét g­¬ng cÇu lâm cho mét ¶nh lín gÊp 8 lÇn vËt trªn mét mµn M. Cho vËt tiÕn 0,5cm l¹i gÇn g­¬ng vµ dÞch mµn Ó ¶nh l¹i râ nÐt th× thu ­îc ¶nh lín gÊp 10 lÇn vËt. H•y tÝnh b¸n kÝnh cña g­¬ng, x¸c Þnh chiÒu vµ é dÞch chuyÓn cña mµn M.
Cu 11. Mét vËt s¸ng AB Æt tr­íc mÆt g­¬ng cÇu lâm cho ¶nh râ nÐt lín h¬n vËt trªn mét mµn M. Gi÷ nguyªn vËt vµ mµn, di chuyÓn g­¬ng Õn mét vÞ trÝ kh¸c ng­êi ta l¹i thÊy trªn mµn M hiÖn lªn ¶nh râ nÐt A2B¬2. Cho biÕt hai vÞ trÝ nãi trªn cña g­¬ng cÇu c¸ch nhau 250cm vµ kho¶ng c¸ch gi÷a vËt vµ mµn M lµ 150cm, tÝnh tiªu cù cña g­¬ng.
Cho biÕt ¶nh A1B1 cao 2cm, h•y tÝnh é cao cña vËt AB vµ cña ¶nh A2B2.
Cu 12. §Æt mét bót ch× AB dµi 10cm n»m däc theo theo trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu lâm cã tiªu cù 20cm (§Çu A cña bót ch× ë gÇn g­¬ng), ng­êi ta thÊy cã mét ¶nh ¶o A’B’ dµi 20cm.
a. X¸c Þnh vÞ trÝ c¸c vÞ trÝ cña A. B. A’, B’
b. Bót ch× AB cã nöa chiÒu dµi mµu á ë phÝa A, cßn nöa kia lµ mµu xanh. Hái A’B’ cã bao nhiªu phÇn mµu á vµ bao nhiªu phÇn mµu xanh
c. NÕu quay bót ch× quanh Çu A i mét gãc nhá th× A’B’ cña nã sÏ dÞch chuyÓn nh­ thÕ nµo?
¶nh sÏ dµi h¬n hay ng¾n h¬n so víi lóc Çu.
Cu 13. §iÓm s¸ng thËt A trªn trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu cã ¶nh thËt A’. Tõ vÞ trÝ ban Çu cña vËt ta nhËn thÊy:
Dêi A tíi gÇn g­¬ng thªm 20cm th× ¶n rêi i 10cm
Dêi A xa g­¬ng thªm 10cm th× ¶nh dêi i 2cm
TÝnh tiªu cù cña g­¬ng.
Cu 14. Mét g­¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f=10cm. §iÓm s¸ng S trªn trôc chÝnh cã ¶nh S’.
Dêi S däc theo trôc chÝnh gÇn g­¬ng thªm o¹n 5cm th× ¶nh dêi 10cm vµ kh«ng thay æi tÝnh chÊt. X¸c Þnh vÞ trÝ ban Çu cña vËt.

D¹ng 7. X¸c Þnh vÞ trÝ cña Ønh g­¬ng vµ cña tiªu iÓm chÝnh cña g­¬ng b»ng ph­¬ng ph¸p h×nh häc.
Cu 1. Trªn h×nh sau ­êng th¼ng xy lµ trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu; S lµ mét iÓm s¸ng Æt tr­íc g­¬ng, S’ lµ ¶nh cña S qua g­¬ng. H•y x¸c Þnh lo¹i g­¬ng vµ vÞ trÝ, tm g­¬ng vµ tiªu iÓm cña g­¬ng.
S

S’

X y
Cu 2. Trªn h×nh sau ­êng th¼ng xy lµ trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu; S lµ mét iÓm s¸ng Æt tr­íc g­¬ng, S’ lµ ¶nh cña S qua g­¬ng. H•y x¸c Þnh lo¹i g­¬ng vµ vÞ trÝ, tm g­¬ng vµ tiªu iÓm cña g­¬ng.

S’

X y

S
Cu 3 AB lµ vËt A’B’ lµ ¶nh. H•y x¸c Þnh trôc chÝnh, Ønh g­¬ng, tm g­¬ng vµ tiªu iÓm chÝnh cña g­¬ng b»ng ph­¬ng ph¸p h×nh hoc.

A

B’ B


A
D¹ng 8. X¸c Þnh thÞ tr­êng cña g­¬ng
Cu 1. Mét g­¬ng ph¼ng h×nh trßn, ­êng kÝnh 0,1m, trªn trôc h×nh trßn, tr­íc g­¬ng, c¸ch g­¬ng 50cm cã m¾t nguêi quan s¸t.
a. H•y x¸c Þnh b¸n kÝnh R cña vßng trßn giíi h¹n thÞ tr­êng cña ng­êi ã, ë c¸ch g­¬ng 10m sau l­ng ng­êi Êy.
b. §Ó thÞ tr­êng lín gÊp 5 lÇn, ng­êi ã thay g­¬ng ph¼ng b»ng mét g­¬ng cÇu låi cïng kÝch th­íc. H•y x¸c Þnh tiªu cù cña g­¬ng cÇu ã
Cu 2. Mét g­¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh cong 0,8m, mÆt g­¬ng cã d¹ng h×nh trßn ­êng kÝnh 16cm. M¾t ng­êi quan s¸t Æt trªn trôc chÝnh cña g­¬ng, c¸ch g­¬ng 1,6m
a. X¸c Þnh é lín cña thÞ tr­êng cña g­¬ng
b. NÕu thay g­¬ng cÇu låi b»ng mét g­¬ng ph¼ng h×nh trßn, cã cïng ­êng kÝnh, Æt t¹i óng vÞ trÝ c¶u g­¬ng cÇu th× thÞ tr­êng cña g­¬ng ph¼ng cã é lín b»ng bao nhiªu?
c. Tõ phÝa sau ng­êi quan s¸t, däc theo mét ­êng th¼ng song song víi trôc cña g­¬ng vµ c¸ch trôc g­¬ng 72cm, cã mét vËt tiÕn l¹i gÇn g­¬ng hái khi cßn c¸ch g­êi quan s¸t bao nhiªu th× vËt ã b¾t Çu ra khái thÞ tr­êng cña ng­êi nµy èi víi g­¬ng
Cu 3. Mét ng­êi cao 1,7m øng soi tr­íc g­¬ng cÇu låi tiªu cùu 20cm. §­êng kÝnh më cña g­¬ng D = 10cm. TÝnh kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt Ó ng­êi ã cã thÓ nh×n thÊy ¶nh toµn thn ( Bá qua kho¶ng c¸ch tõ m¾t Õn Ønh Çu )
Cu 4. Mét ng­êi Æt m¾t trªn trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu låi c¸ch mÆt g­¬ng 100cm Ó quanh s¸t nh÷ng vËt ë sau m×nh. G­¬ng cã tiªu cù 60cm vµ cã r×a h×nh trßn, ­êng kÝnh 6cm.
a) TÝnh é lín cña nöa gãc ë Ønh cña mÆt nãn giíi h¹n thÞ tr­êng cña g­¬ng.
b) NÕu thay g­¬ng cÇu låi b»ng mét g­¬ng ph¼ng cã cïng kÝch th­íc cña ­êng r×a, Æt cïng vÞ trÝ èi víi m¾t th× thÞ tr­êng sÏ t¨ng hay gi•m bao nhiªu lÇn?
c) Mét vËt tiÕn l¹i gÇn g­¬ng cÇu tõ phÝa sau ng­êi quan s¸t däc theo mét ­êng th¼ng song song víi trôc chÝnh vµ c¸ch trôc 0,2m. Hái khi cßn c¸ch ng­êi quan s¸t bao nhiªu mÐt th× vËt sÏ ra khái thÞ tr­êng cña g­¬ng?
D¹ng 9. VÖt s¸ng trªn mµn.
Cu 1.Mét g­¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh R =20cm vµ b¸n kÝnh më r = 3cm. Mµn (M) ­îc Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh, c¸ch g­¬ng l =2m. Mét iÓm ss¸ng S ­îc Æt t¹i tiªu iÓm F cña g­¬ng.
a. TÝnh b¸n kÝnh vÖt s¸ng trªn mµn.
b. Muèn vÖt s¸ng trªn mµn gi¶m i phn nöa th× ph¶i rêi S mét kho¶ng bao nhiªu theo chiÒu nµo?
c. Lµm l¹i cu hái b nÕu muèn diÖn tÝch vÖt s¸ng t¨ng lªn gÊp hai lÇn.
Cu 2. Mét Ìn chiÕu gåm mét g­¬ng cÇu lâm, cã ­êng kÝnh D0 =24cm, vµ mét bãng Ìn dy tãc cã thÓ coi nh­ mét nguån s¸ng iÓm S. Bãng Ìn cã thÓ dÞch chuyÓn däc theo trôc chÝnh trªn mét o¹n th¼ng AB=2cm( A ë gÇn g­¬ng h¬n B).
§Ó iÒu chØnh cho dy tãc Ìn óng vµo tiªu iÓm F cña g­¬ng ng­êi ta lµm nh­ sau:
a) §­a bãng Ìn vÒ iÓm tËn cïng A. §Æt mét mµn ¶nh c¸ch g­¬ng mét kho¶ng a = 1m, vu«ng gãc víi trôc chÝnh ng­êi ta thÊy mét vßng trßn s¸ng cã ­êng kÝnh D = 28cm.
b) §­a bãng Ìn vÒ iÓm tËn cïng B th× thÊy ­êng kÝnh vßng trßn s¸ng trªn mµn nhë h¬n ­êng kÝnh cña g­¬ng vµ c¸ng ­a xa, vßng s¸ng cacngf nhá dÇn.
Khi mµn c¸ch g­¬ng mét kho¶ng L = 6,5m th× thu ­îc ¶nh râ nÐt cña dy tãc Ìn
Hái ph¶i dÞch chuyÓn bãng Ìn Õn mét kho¶ng bao nhiªu, kÓ tõ A Ó chïm s¸ng ph¶n x¹ trªn g­¬ng lµ chïm song song.
Cu 3. Mét Ìn pha gåm mét g­¬ng cÇu lâm G cã ­êng r×a h×nh trßn vµ nét bãng Ìn iÖn mµ dy tãc coi nh­ mét nguån s¸ng iÓm S cã thÓ dÞch chuyÓn dÔ dµng däc theo trôc chÝnh cña g­¬ng. Mét mµn ¶nh E ­îc Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh c¸ch g­¬ng 3m.
a) §Æt Ìn s¸t mÆt g­¬ng, råi dÞch chuyÓn nã ra xa dÇn ng­êi ta nhËn thÊy cã hai vÞ trÝ cña nguån s¸ng, cho trªn mµn mét vÖt s¸ng trßn cã b¸n kÝnh b»ng b¸n kÝnh ­êng trßn r×a cña g­¬ng. Hai vÞ trÝ nµy c¸ch nhau 5cm. H•y gi¶i thÝch hiÖn t­îng vµ tÝnh tiªu cù cña g­¬ng
b) X¸c Þnh nh÷ng vÞ trÝ cña nguån s¸ng Ó:
- ¶nh cña dy tãc hiÖn râ trªn mµn
- VÕt trßn trªn mµn ¶nh cã b¸n kÝnh gÊp 3 lÇn b¸n kÝnh ­êng r×a cña cña g­¬ng
Cu 4. Mét mµn ¶nh E Æt tr­íc trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu lâm vµ c¸ch g­¬ng mét o¹n a = 25cm. §iÓm s¸ng S n»m trªn trôc chÝnh di chuyÓn tõ Ønh g­¬ng dÇn ra xa theo trôc chÝnh. Khi S ë vÞ trÝ S1 th× vËt s¸ng trªn mµn cã ­êng kÝnh b»ng ­¬ng kÝnh vµnh g­¬ng. DÞch S ra xa thªm mét o¹n b =5cm th× ­êng kÝnh vËt s¸ng trªn mµn gi•m i k = 6 lÇn so víi tr­íc. TÝnh tiªu cù cña g­¬ng cÇu.
HÖ G­¬ng cÇu
Cu 1. Hai g­¬ng cÇu cïng tiªu cù f Æt ång trôc, mÆt ph¶n x¹ quay vµ nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng L =2f. VËt s¸ng AB trªn trôc chÝnh vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng
B»ng lËp luËn vµ tÝnh to¸n, chøng tá r»ng hÖ chØ cho mét ¶nh thËt cña vËt, kh«ng phô thuéc vµo sè lÇn ph¶n x¹ cña ¸nh s¸ng. X¸c Þnh vÞ trÝ chiÒu vµ é lín cña ¶nh.
Cu 2. Mét hÖ g­¬ng ghÐp cã cÊu t¹o nh­ h×nh vÏ:
VËt ph¼ng nhá AB Æt trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh.
Cho biÕt: f= 20cm; (G) (M)
OI=40cm; OA =25cm B
X¸c Þnh ¶nh vµ vÏ ­êng i cña ¸nh s¸ng
sau ba lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp cho tr­êng hîp: O F A I
a. ¸nh s¸ng truyÒn tíi M tr­íc
b. ¸nh s¸ng truyÒn tíi G tr­íc
Cu 3. Mét g­¬ng cÇu lâm (G) cã b¸n kÝnh cong R =30cm ­îc Æt èi diÖn mét g­¬ng ph¼ng (M), trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu vu«ng gãc víi g­¬ng ph¼ng.
Trªn trôc chÝnh, trong kho¶ng gi÷a hai g­¬ng, cã iÓm s¸ng A c¸ch g­¬ng cÇu o¹n OA = 20cm.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña g­¬ng ph¼ng (M) Ó mäi tia s¸ng ph¸t ra tõ A, sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp l¹i quay l¹i A.
Cu 4. G­¬ng cÇu låi (G1) cã tiªu cù f1=-20cm vµ g­¬ng cÇu lâm (G2) cã tiªu cù f2=20cm.
Hai g­¬ng ­îc Æt ång trôc, mÆt ph¶n x¹ h­íng vµo nhau, hai Ønh c¸ch nhau l = 50cm.
§iÓm A ­îc Æt trªn trôc chÝnh c¸ch (G1) o¹n 20cm.
X¸c Þnh c¸c ¶nh cña A. VÏ ­êng i cña ¸nh s¸ng.
Cu 5. Hai g­¬ng cÇu lâm cïng b¸n kÝnh R = 40cm ­îc Æt ång trôc, mÆt ph¶n x¹ h­íng vµo nhau, hai Ønh c¸ch nhau o¹n l=25cm
a. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt Ó kÝch th­íc c¸c ¶nh ¶o trong g­¬ng cã tØ sè b»ng 1/2
b. T×m iÒu kiÖn c¶u l Ó cÇu hái a cã nghiÖm
Cu 6. G­¬ng cÇu låi (G) cã f = -20cm. §èi diÖn víi (G) vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh, Æt g­¬ng ph¼ng (M) c¸ch (G) 60cm. VËt AB ph¼ng, nhá vu«ng gãc víi trôc chÝnh ­îc Æt trong kho¶ng gi÷a hai g­¬ng, c¸ch (G) 30cm.
X¸c Þnh tÝnh chÊt, vÞ trÝ é phãng ¹i cña ¶nh vµ vÏ ¶nh cña vËt sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp theo thø tù:
a) Qua (G) råi (M)
b) Qua (M) råi (G)
Cu 7. Mét g­¬ng ph¼ng Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu lâm tiªu cù f, c¸ch g­¬ng lâm o¹n l, hai mÆt ph¶n x¹ h­íng vµo nhau.
T×m iÒu kiÖn vÒ l Ó mét iÓm A trªn trôc chÝnh trong kho¶ng gi÷a hai g­¬ng cã ¶nh sau hai lÇn ph¶n x¹ liÖn tiÕp trïng víi chÝnh nã.
Cu 8. G­¬ng cÇu lâm (G) tiªu cùu 20cm cã iÓm A trªn trôc chÝnh vµ c¸ch g­¬ng 30cm.
§èi diÖn víi (G) Æt mét gu¬ng ph¼ng (M) nghiªng mét gãc 450 so víi trôc cña g­¬ng (G) vµ c¸ch (G) 80cm.
X¸c Þnh ¶nh cña A sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp trªn (G) råi (M)
Cu 9. G­¬ng cÇu lâm cã f =50cm. Trªn trôc chÝnh cã iÓm s¸ng A c¸ch g­¬ng 60cm. §èi diÖn víi g­¬ng cÇu Æt mét g­¬ng (M2) sao cho ¸nh s¸ng tõ A sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp trªn hai g­¬ng råi l¹i qua A.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña (M2) trong hai truêng hîp sau:
a. M2 lµ g­¬ng ph¼ng Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g­¬ng cÇu lâm
b. M2 lµ g­¬ng cÇu lâm cã cïng tiªu cù Æt ång trôc víi g­¬ng thø nhÊt
Cu 10. Hai g­¬ng cÇu lâm cã c¸c tiªu cù f1=24cm, f2=16cm. Trôc chÝnh cña hai g­¬ng trïng nhau, mÆt ph¶n x¹ quay vµo nhau, hai Ønh c¸ch nhau 120cm.
Cã hai bãng Ìn gièng nhau ­îc Æt c¸ch Òu trôc chÝnh X¸c Þnh vÞ trÝ Æt mµn vµ hai bãng Ìn Ó c¸c ¶nh trïng khÝt lªn nhau trªn mµn.
Cu 11. Hai g­¬ng cÇu lâm vµ låi cã tiªu cù f1=15cm vµ f2=-10cm. §­îc Æt cho trôc chÝnh trïng nhau, hai mÆt ph¶n x¹ èi diÖn nhau. C¸c Ønh g­¬ng c¸ch nhau 80cm.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt AB( vu«ng gãc víi trôc chÝnh, Æt trªn trôc chÝnh) Ó ¶nh cña vËt sau 1 lÇn ph¶n x¹ trªn mçi g­¬ng:
a. Cã cïng kÝch th­íc
b. §Òu ¶o vµ gÊp 10 lÇn nhau.
Cu 12. Mét g­¬ng cÇu lâm (G1) cã b¸n kÝnh cong R1=60cm.
Mét vËt ph¼ng nhá AB cao 2cm Æt trª trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh, c¸ch g­¬ng 0,9m.
a) VÏ, x¸c Þnh vÞ trÝ vµ é lín cña ¶nh A’B’ cña vËt cho bëi g­¬ng.
b) Mét g­¬ng cÇu låi (G2) nhá h¬n (G1) nhiÒu, Æt tr­íc (G1) c¸ch (G1) 36cm, sao cho trôc chÝnh cña hai g­¬ng trïng nhau vµ mÆt ph¶n x¹ quay vµo nhau. C¸c tia s¸ng i tõ vËt ph¶n x¹ trªn (G1) vµ sau ã trªn (G2) vµ t¹o mét ¶nh A”B” cña vËt. BiÕt ¶nh A”B” nµy lµ ¶nh thËt ë óng trªn (G1). H•y x¸c Þnh b¸n kÝnh cong cña (G2).
Cu 13. Cho mét g­¬ng cÇu lâm G1 cã tiªu cù 20cm. §Æt mét g­¬ng ph¼ng G2 èi diÖn víi G1, c¸ch G1 80cm trªn trôc chÝnh cña G1 vµ nghiªng 450 víi trôc chÝnh nµy. Trong kho¶ng gi÷a hai g­¬ng ë trªn trôc chÝnh cña G1 vµ c¸ch G1 lµ 30cm, cã mét Ióm s¸ng S. XÐt chïm tia s¸ng tõ S tíi G1 råi tíi G2
X¸c Þnh ¶nh cho bëi hÖ hai g­¬ng
Cu 14. Cho mét g­¬ng cÇu låi G1 cã tiªu cù 20cm. §Æt mét g­¬ng ph¼ng G2 èi diÖn víi G1, vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña G1 vµ c¸ch G1 lµ 60cm. Mét vËt thËt AB=2cm vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña G1 c¸ch G1 lµ 30cm.
X¸c Þnh hai ¶nh Çu tiªn cña AB cho bëi hÖ trong hai tr­êng hîp:
a. XÐt chïm tia tõ vËt G1 råi tíi G2
b. XÐt chïm tia tõ v¹t tíi G2 råi tíi G1
Cu 15. Cho g­¬ng ph¼ng G Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g­¬ng cÇu lâm M cã tiªu cù 30cm vµ c¸ch g­¬ng nµy mét o¹n lµ a=80cm. XÐt chïm tia tõ mét IÓm S, trong kho¶ng hai mÆt ph¶n x¹, ë trªn trôc chÝnh cña M, tíi g­¬ng cÇu råi tíi g­¬ng ph¼ng vµ cho ¶nh S2. T×m vÞ trÝ cña S Ó S2 trïng víi S

KHóC X¹ ¸NH S¸NG




A. Lý THUYÕT C¥ B¶N
I. §Þnh luËt khóc x¹ ¸nh s¸ng: i
- Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi
- Gi÷a gãc tíi I vµ gãc khóc x¹ cã hÖ thøc (n1)
n1.sini=n2.sinr
hay: (n2)
n2,1 lµ triÕt suÊt tØ èi cña m«I tr­êng (2)
èi víi m«I tr­êng (1)
n1: TriÕt xuÊt tuyÖt èi cña m«I tr­êng (1)
n2: TriÕt xuÊt tuyÖt èi cña m«I tr­êng (2)
L­u ý: Víi kh«ng khÝ, chiÕt xuÊt tuyªth èi lµ nkk
N1.sini = n2.sinr
+ NÕu n1>n2 suy ra I+ NÕu n1r
II. Sù ph¶n x¹ toµn phÇn.
- Nãi chung, khi mét tia s¸ng tíi mét mÆt ng¨n chia hai m«I tr­êng, mét phÇn ¸nh s¸ng khóc x¹ (tia IR), mét phÇn ¸nh s¸ng ph¶n x¹ (tia IR’)
- Trong tr­êng hîp n1>n2 ta cã hiÖn t­îng ph¶n x¹ toµn phÇn (kh«ng cã tia khóc x¹)
nÕu gãc tíi I lín h¬n gi¸ trÞ giíi h¹n igh x¸c Þnh bëi:
sinigh=
III. L­ìng chÊt ph¼ng:
L­ìng chÊt ph¼ng lµ hÖ gåm hai m«I tr­êng trong suèt, ång chÊt tiÕp xóc víi nhau theo mét mÆt ph¼ng.
IH=AH.tgi=A’H.tgr
- §Iòu kiÖn cho ¶nh râ:
I bÐ r bÐ tgi I, tgr r
Suy ra:
IV. B¶n mÆt song song:
XÐt b¶n mÆt trong kh«ng khÝ.
- Kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi ¶nh:

L­u ý:
- NÕu bªn ngoµi kh«ng ph¶i lµ kh«ng khÝ mµ lµ mét m«i tr­êng kh¸c, th× trong c«ng thøc trªn n lµ triÕt suÊt tØ èi cña b¶n èi víi m«I tr­êng ngoµi
- NÕu m«i tr­êng hai bªn b¶n kh«ng gièng nhau th× tia lã kh«ng song song víi nhau th× tia lã kh«ng song song víi tia tíi
C¸C D¹ng bai tËp
Cu1. Mét chËu chøa mét líp n­íc cã chiÒu cao 40cm, chiÕt suÊt n1=4/3. Tren líp n­íc lµ mét líp dÇu cã chiÒu cao 30cm, chiÕt suÊt n2=1,5. M¾t ë trong kh«ng khÝ sÏ thÊy ¸y chËu c¸ch mÆt trªn mÆt cña líp dÇu lµ bao nhiªu.
Cu 2. Cho b¶n mÆt song song bÒ dµy e = 10cm, chiÕt suÊt n=1,5, ë trong kh«ng khÝ.
a) VËt thËt lµ mét iÓm s¸ng S, c¸ch b¶n 20cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña ¶nh.
b) T×m l¹i vÞ trÝ ¶nh nÕu S lµ vËt ¶o còng c¸ch b¶n 20cm
c) By giê vËt thùc lµ AB =2cm, song song b¶n. X¸c Þnh vÞ trÝ vµ é lín cña ¶nh
Cu 3. Cho mét b¶n mÆt song song cã bÒ dµy e =10cm, chiÕt suÊt n=1,5. ChiÐu tíi b¶n mÆt tia s¸ng SI cã gãc tíi i =450. B¶n ­îc Æt trong kh«ng khÝ.
a. VÏ ­êng i cña tia s¸ng qua b¶n.
b. TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a tia lã vµ tia tíi.
c. TÝnh l¹i cu trªn nÕu i =60
Cu 4. Mét khèi thuû tinh chiÕt suÊt n =1,5, thiÕt diÖn th¼ng la mét tam gi¸c vu«ng cn t¹i B. ChiÕu vu«ng gãc tíi mÆt AB mét chïm tia s¸ng song song SI.
a. Khèi thuû tinh P ë trong kh«ng khÝ. TÝnh gãc D lµm bëi tia tíi vµ tia lã.
b. TÝnh lÞa gãc lÖch D nÕu khèi P ë trong n­íc cã chiÕt suÊt n’ =4/3
Cu 5. Mét khèi thuû tinh, chiÕt suÊt n=1,5, h×nh b¸n cÇu cã b¸n kÝnh R. Mét tia s¸ng SI ­îc chiÕu th¼ng gãc víi mÆt cña b¸n cÇu.
a. X¸c Þnh ­êng i cña tia s¸ng khi iÓm tíi I c¸ch tm O cña mÆt cÇu lµ R/2
b. §iÓm I ë trong vïng nµo th× kh«ng cã tia lã ra khái mÆt cÇu.
Cu 6. Mét miÕng gç máng h×nh trßn, b¸n kÝnh R =4cm. Ë tm O, c¾m th¼ng gãc m«t inh OA. Th¶ miÕng gç nµy næi trong mét chËu n­íc cã chiÕt suÊt n=4/3. §inh OA ë trong n­íc.
a. Cho OA =6cm. M¾t ë trong kh«ng khÝ sÏ thÊy Çu inh A c¸ch mÆt n­íc bao nhiªu
b. T×m chiÒu dµi lín nhÊt cña OA Ó m¾t kh«ng thÓ thÊy Çu A cña inh.
c. Thay n­íc b»ng mét chÊt láng cã chiÕt suÊt n’. Khi OA gi•m tíi 3,2cm th× m¾t kh«ng cßn thÊy inh n÷a. TÝnh n’.
Cu 7. Mét chu Æt trªn mÆt ph¼ng n»m ngang, chøa mét líp n­íc dµy 20cm, chiÕt suÊt n’=4/3. §¸y chËu lµ mét g­¬ng ph¼ng. M¾t M c¸ch mÆt n­íc lµ 30cm, nh×n suèng ¸y chu.
M¾t nh×n thÊy ¶nh cña nã ë vÞ trÝ nµo, vÏ ­êng i cña tia s¸ng.
Cu 8.



THÊU KÝnh
I. ThÊu kÝnh lµ mét khèi chÊt trong suèt giíi h¹n bëi hai mÆt cÇu; mét trong hai mÆt cã thÓ lµ mÆt ph¼ng. §­êng th¼ng nèi hai tm cña hai mÆt cÇu gäi lµ trôc chÝnh cña thÊu kÝnh.
Cã hai lo¹i thÊu kÝnh: ThÊu kÝnh héi tô vµ thÊu kÝnh phn kú. O lµ quang tm, ­êng th¼ng qua O gäi lµ trôc phô.






F F’ F F’



Mçi thÊu kÝnh cã hai tiªu iÓm chÝnh:
F: tiªu iÓm vËt
F’: tiªu iÓm ¶nh
OF:lµ tiªu cù f cña thÊu kÝnh
MÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc chÝnh t¹i F gäi lµ tiªu diÖn cña thÊu kÝnh
Mét iÓm kh¸c F n»m trªn tiªu diÖn gäi lµ tiªu iÓm phô cña thÊu kÝnh
II. §é tô cña thÊu kÝnh:
D =
Víi n lµ chiÕt suÊt tØ èi cña chÊt lµm thÊu kÝnh èi víi m«i tr­êng Æt thÊu kÝnh, R1 vµ R2 lµ b¸n kÝnh cña hai mÆt thÊu kÝnh.
Quy ­íc:
MÆt cÇu låi: R > 0
MÆt cÇu Lâm: R< 0
MÆt ph¼ng:
ThÊu kÝnh héi tô cã D>0; f>0
ThÊu kÝnh phn kú cã D<0; f<0
III. §­êng i cña tia s¸ng i qua thÊu kÝnh:
a) Víi ba tia s¸ng Æc biÖt:
- Tia tíi ia qua quan tm sÏ i th¼ng
- Tia tíi song song víi trôc chÝnh cho tia lã i qua tiªu iÓm ¶nh cña thÊu kÝnh
-Tia tíi i qua tiªu iÓm hoÆc cã ­êng kÐo dµi i qua tiªu iÓm vËt F th× tia lã song song víi trôc chÝnh
b) Víi tia bÊt kú: VÏ tiªu diÖn ( víi thÊu kÝnh phn kú lµ tiªu diÖn ¶o). vÏ trôc phô song song víi tia tíi SI, c¾t tiªu diÖn t¹i F’1; sau ã vÏ tia lã (hoÆc ­êng kÐo dµi) i qua F’1.

F’1

F’ F’

F1’

IV. VÏ ¶nh cña vËt: Dïng hai trong 3 tia Æc biÖt
V. Mèi liªn hÖ gi÷a vËt vµ ¶nh:
a) Víi thÊu kÝnh héi tô:
- VËt thËt ë ngoµi F cã ¶nh thËt ng­îc chiÒu víi vËt
-VËt thËt ë trong F cã ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt
-VËt ¶o cã ¶nh thËt cïng chiÒu víi vËt
b) Víi thÊu kÝnh héi tô:
- VËt thËt cho ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt
-VËt ¶o ë trong F cã ¶nh thËt cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt. VËt ¶o ë ngoµi F cã ¶nh ¶o ng­îc chiÒu víi vËt.
c) NhËn xÐt:
- Khi vËt di chuyÓn (l¹i gÇn hoÆc ra xa thÊu kÝnh) ¶nh vµ vËt lu«n lu«n chuyÓn éng cïng chiÒu.
-Khi vËt ë óng tiªu iÓm cho ¶nh ë v« cóng vµ ta kh«ng høng ­îc ¶nh.
- VËt thËt ë tr­íc thÊu kÝnh, ¶nh thËt ë sau thÊu kÝnh (cã thÓ høng trªn mµn). VËt ¶o ë sau thÊu kÝnh, ¶nh ¶o ë tr­íc thÊu kÝnh (theo chiÒu truyÒn cña ¸nh s¸ng)
-Muèn vÏ mét iÓm ¶o Ata dïng hai tia s¸ng tíi thÊu kÝnh cã ­¬nngf kÐo dµi qua A, hai tia lã cña chóng t¹o nªn ¶nh cña vËt ¶o ã.
VI. C«ng thøc thÊu kÝnh:
hay
§é phãng ¹i:
A’B’=|k|.AB
Quy ­íc:
- VËt thËt (vËt s¸ng) d>0; vËt ¶o d <0;
- ¶nh thËt d’>0; ¶nh ¶o d’<0;
- ThÊu kÝnh héi tô f>0
- ThÊu kÝnh phn kú f<0
- K > 0 ¶nh vµ vËt cïng chiÒu
- K<0 ¶nh vµ vËt ng­îc chiÒu
- Kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi ¶nh l = |d’+d|
VËt thËt cã ¶nh thËt th×: d + d’ 4f

C¸C D¹NG Bµi tËP
D¹ng 1. X¸c Þnh tiªu cù, b¸n kÝnh, chiÕt suÊt cña thÊu kÝnh dùa vµo c«ng thøc tÝnh é tô.
Cu 1. Cho mét thÊu kÝnh thuû tinh hai mÆt låi víi b¸n kÝnh cong lµ 30cm vµ 20cm. H•y tÝnh é tô vµ tiªu cù cña thÊu kÝnh khi nã Æt trong kh«ng khÝ, trong n­íc cã triÕt suÊt n2=4/3 vµ trong chÊt láng cã triÕt suÊt n3=1,64. Cho biÕt triÕt suÊt cña thuû tinh n1 = 1,5
Cu 2. Mét thÊu kÝnh thuû tÝnh (chiÕt suÊt n=1,5) giíi h¹n bëi mét mÆt låi b¸n kÝnh 20cm vµ mét mÆt lâm b¸n kÝnh 10cm. TÝnh tiªu cù vµ é tô cña thÊu kÝnh khi nã Æt trong kh«ng khÝ, trong n­íc vµ trong chÊt láng cã triÕt suÊt n’ = 1,8
Cu 3. Mét thÊu kÝnh b»ng thuû tinh(chiÕt suÊt n =1,5) Æt trong kh«ng khÝ cã é tô 8i«p. Khi nhóng thÊu kÝnh vµo mét chÊt láng nã trë thµnh mét thÊu kÝnh phn k× cã tiªu cù 1m. TÝnh chiÕt suÊt cña chÊt láng.
Cu 4. Mét thÊu kÝnh hai mÆt låi cïng b¸n kÝnh R, khi Æt trong kh«ng khÝ cã tiªu cù f =30cm. Nhóng ch×m thÊu kÝnh vµo mét bÓ n­íc, cho trôc chÝnh cña nã th¼ng øng, råi cho mét chïm sang song song räi th¼ng øng tõ trªn xuèng th× thÊy iÓm héi tô c¸ch thÊu kÝnh 80cm TÝnh R, cho biÕt chiÕt suÊt cña n­íc b»ng 4/3

D¹ng 2. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña ¶nh vµ vÏ ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh.
Cu 1. Mét vËt ¶o AB = 5mm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 20cm, ë sau thÊu c¸ch thÊu kÝnh 20cm. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, é cao cña ¶nh vµ vÏ ¶nh.
Cu 2. Cho mét thÊu kÝnh lµm b»ng thuû tinh (n=1,5), mét mÆt låi b¸n kÝnh 10cm, mét mÆt lâm b¸n kÝnh 20cm. Mét vËt s¸ng AB =2cm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh mét kho¶ng d. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, é lín vµ vÏ ¶nh trong c¸c tr­êng hîp:
a) d=60cm
b) d=40cm
c) d=20cm
Tõ ã nªu ra sù nhËn xÐt vÒ sù di chuyÓn cña ¶nh khi vËt tiÕn l¹i gÇn thÊu kÝnh.
Cu 2. Mét vËt ¶o AB=2cm, Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh phn kú tiªu cù 30cm, ë phÝa sau thÊu kÝnh mét kho¶ng x. H•y x¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, é lín cña ¶nh vµ vÏ ¶nh trong c¸c tr­êng hîp sau: x=15cm, x=30cm, x=60cm
D¹ng 3. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ é phãng ¹i
Cu1. Mét vËt s¸ng AB=1cm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô tiªu cù f =20cm cho ¶nh A’B’=2cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh. ¶nh ã lµ thËt hay ¶o vÏ h×nh.
Cu 2. Mét vËt s¸ng AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh phn kú cã tiªu cù b»ng 12cm, cho ¶nh cao b»ng nöa vËt. T×m vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh.
Cu 3. Mét vËt AB =4cm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 30cm, cho ¶nh A’B’=2cm. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh. VÏ ¶nh.
D¹ng 4. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt kho¶ng c¸ch gi÷a chóng
Cu 1. Mét vËt s¸ng AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh häi tô (tiªu cù 20cm) co ¶nh c¸ch vËt 90cm. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶n
Cu 2. Mét iÓm s¸ng n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh phn kú(tiªu cù b»ng 15cm) cho ¶nh c¸ch vËt 7,5cm. X¸c Þnh tÝnh vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶nh
Cu 3. Mét vËt s¸ng AB =4mm Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô (cã tiªu iÓm 40cm), cho ¶nh c¸ch vËt 36cm. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt vµ é lín cña ¶nh, vµ vÞ trÝ cña vËt
Cu 4. VËt s¸ng AB h×nh mòi tªn Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh ph¼ng låi b»ng thuû tinh chiÕt suÊt n=1,5, b¸n kÝnh mÆt låi b»ng 10cm, cho ¶nh râ nÐt trªn mµn Æt c¸ch vËt mét kho¶ng L
a) X¸c Þnh kho¶ng c¸ch ng¾n nhÊt cña L
b) X¸c Þnh c¸c vÞ trÝ cña thÊu kÝnh trong tr­êng hîp L=90cm. So s¸nh é phãng ¹i cña ¶nh thu ­îc trong c¸c tr­êng hîp nµy
Cu 5. Mét vËt s¸ng AB cho ¶nh thËt qua mét thÊu kÝnh héi tô L, ¶nh nµy høng trªn mét mµn E Æt c¸ch vËt mét kho¶ng 1,8m. ¶nh thu ­îc cao b»ng 1/5 vËt.
a) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh
b) Gi÷a nguyªn vÞ trÝ cña AB vµ mµn E. DÞch chuyÓn thÊu kÝnh trong kho¶ng AB vµ mµn. Cã vÞ trÝ nµo kh¸c cña thÊu kÝnh Ó ¶nh l¹i xuÊt hiÖn trªn mµn E kh«ng?
Cu 6. VËt s¸ng AB Æt v«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f =10cm, cho ¶nh thËt lín h¬n vËt vµ c¸ch vËt 45cm
a) X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt, ¶nh. VÏ h×nh
b) VËt cè Þnh. ThÊu kÝnh dÞch chuyÓn ra xa vËt h¬n n÷a. Hái ¶nh dÞch chuyÓn theo chiÒu nµo
Cu 7. Mét thÊu kÝnh phn kú cã tiªu cù f =-25cm cho ¶nh c¸ch vËt 56,25cm. X¸c Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh. TÝnh é phãng ¹i trong mçi tr­êng hîp
Cu 8.
D¹ng 5. X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt sù di chuyÓn cña chóng
Cu 1. Mét iÓm s¸ng S Æt tr­íc mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f =40cm. Di chuyÓn S mét kho¶ng 20cm l¹i gÇn thÊu kÝnh ng­êi ta thÊy ¶nh S’ c¶u S di chuyÓn mét kho¶ng 40cm. T×m vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh lóc Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn.
Cu 2. §Æt mét iÓm s¸ng S trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh phn kú (tiªu cù b»ng 10cm) ta thu ­îc ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 15cm l¹i gÇn thÊu kÝnh ta thÊy ¶nh S’ di chuyÓn mét kho¶ng 1,5cm. T×m vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh lóc Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn.
Cu 3. Mét vËt s¸ng AB h×nh mòi tn Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô vµ c¸ch thÊu kÝnh 36cm (A n»m trªn trôc chÝnh) ta thu ­îc ¶nh A1B1 c¶u AB trªn mµn E Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh. TÞnh tiÕn AB vÇ phÝa thÊu kÝnh 6cm theo ph­¬ng vu«n gãc víi trôc chÝnh th× ph¶i dÞch chuyÓn mµn E nh­ thÕ nµo Ó thu ­îc ¶nh A2B2? Cho biÕt A2B2=1,6A1`B1. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ é phãng ¹i cña c¸c ¶nh A1B1 vµ A2B2
Cu 4. Mét vËt ph¼ng nhá AB, Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh phn kú vµ c¸ch thÊu kÝnh kho¶ng d1 cho mét ¶nh A1B1. Cho vËt tiÕn l¹i gÇn thÊu kÝnh 40cm th× ¶nh by giõo lµ A2B2 c¸ch A1B1 5cm vµ cã é lín A2B2 =2A1B1. X¸c Þnh tiªu cù cña thÊu kÝnh, vÏ h×nh
Cu 5. Mét vËt ph¼ng nhá AB Æt tr­íc thÊu kÝnh O cho mét ¶nh râ nÐt trªn mµn E. DÞch vËt l¹i gÇn thÊu kÝnh 2cm th× ph¶i dÞch mµn mét kho¶ng 30cm míi l¹i thu ­îc ¶nh râ nÐt, ¶nh nµy lín b»ng 5/3 ¶nh tr­íc
a) ThÊu kÝnh lµ thÊu kÝnh g×? mµn E dich theo chiÒu nµo
b) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ é phãng ¹i trong mçi tr­êng hîp
Cu 6. §Æt mét vËt ph¼ng nhá AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh ph¼ng låi b»ng thuû tinh, chiÕt suÊt n1=1,5, ta thu ­îc mét ¶nh thËt n»m c¸ch thÊu kÝnh 5cm. Khi nhóng c¶ vËt vµ thÊu kÝnh trong n­íc chiÕt suÊt n2=4/3, ta vÉn thu ­îc ¶nh thËt, nh­ng c¸ch vÞ trÝ ¶nh cò 25cm ra xa thÊu kÝnh. Kho¶ng c¸ch gi÷a vËt vµ thÊu kÝnh gi÷ kh«ng æi.
TÝnh b¸n kÝnh mÆt cÇu cña thÊu kÝnh vµ tiªu cù cña nã khi Æt trong kh«ng khÝ vµ khi nhóng trong n­íc. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ vËt Õn thÊu kÝnh
Cu 7. Mét thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh thËt S’ cña iÓm sang S Æt trªn trôc chÝnh.
-Khi dêi S gÇn thÊu kÝnh 5cm th× ¶nh dêi 10cm
-Khi dêi S ra xa thÊu kÝnh 40cm th× ¶nh dêi 8cm
(kÓ tõ vÞ trÝ Çu tiªn)
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh
Cu 8. Vt thËt Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh
¶nh ban Çu cña vËt t¹o bëi thÊu kÝnh lµ ¶nh ¶o b»ng1/2 vËt
Dêi vËt 100cm däc theo trôc chÝnh. ¶nh cña vËt vÉn lµ ¶nh ¶o nhá h¬n vËt 3 lÇn.
X¸c Þnh chiÒu dêi cña vËt, vÞ trÝ ban Çu cña vËt. TÝnh tiªu cù.
Cu 9. Mét thÊu kÝnh héi tô cã f =12cm. §iÓm s¸ng A trªn trôc chÝnh cã ¶nh A’. Dêi A gÇn thÊu kÝnh thªm 6cm, A’ dêi 2cm(Kh«ng æi tÝnh chÊt)
§Þnh vÞ trÝ vËt vµ ¶nh lóc Çu.
Cu 10. ThÊu kÝnh phn kú cã f =-10cm. VËt AB trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh, cã ¶nh A’B’. DÞch chuyÓn AB l¹i gÇn thÊu kÝnh thªm 15cm th× ¶nh dÞch chuyÓn 1,5cm
§Þnh vÞ trÝ vËt vµ ¶nh lóc Çu.
Cu 11. VËt Æt tr­íc thÊu kÝnh, trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh. ¶nh thËt lín b»ng 3 lÇn vËt. Dêi vËt xa thÊu kÝnh thªm 3cm th× ¶nh vÉn thËt vµ dêi i 18cm.
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 12. VËt AB Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô cã ¶nh thËt A1B1 cao 2cm. Dêi AB l¹i gÇn thÊu kÝnh thªm 45cm th× ¶nh thËt A2B2 cao 20cm vµ c¸ch A1B1 o¹n 18cm. H•y x¸c Þnh:
a) Tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b) VÞ trÝ ba Çu cña vËt.
Cu 13. VËt cao 5cm. ThÊu kÝnh t¹o ¶nh cao 15cm trªn mµn. Gi÷ nguyªn vÞ trÝ cña thÊu kÝnh nh­ng rêi vËt ra xa thÊu kÝnh thªm 1,5cm. Sau khi rêi mµn Ó høng ¶nh râ cña vËt, ¶nh cã é cao 10cm.
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 14. VËt AB Æt c¸ch thÊu kÝnh héi tô mét o¹n 30cm. ¶nh A1B1 lµ ¶nh thËt. Dêi vËt Õn vÞ trÝ kh¸c, ¶nh cña vËt la ¶nh ¶o c¸ch thÊu kÝnh 20cm. Hai ¶nh cã cïng é lín. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 15. ThÊu kÝnh héi tô cã chiÕt suÊt n =1,5; R1=10cm; R2=30cm. VËt thËt Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh t¹i A. ¶nh thËt t¹o bëi thÊu kÝnh hiÖn trªn mµn Æt c¸ch vËt mét o¹n L =80cm. ¶nh lín h¬n vËt.
NÕu gi÷ cè Þnh vËt vµ mµn th× ph¶i dÞch chuyÓn thÊu kÝnh theo chiÒu nµo mét kho¶ng bao nhiªu, Ó thu ­îc ¶nh trªn mµn nhá h¬n vËt.
Cu 16. A, B, C lµ 3 iÓm th¼ng hµng. §Æt vËt ë A, mét thÊu kÝnh ë B th× ¶nh thËt hiÖn ë C víi é phãng ¹i |k1|=3. DÞch thÊu kÝnh ra xa vËt o¹n l=64cm th× ¶nh cña vËt vÉn hiÖn ë C v¬i é phãng ¹i |k2| =1/3. TÝnh f vµ o¹n AC
Dang 6. X¸c Þnh vÞ trÝ (Quang tm, trôc chÝnh) vµ tiªu iÓm cña thÊu kÝnh b»ng ph­¬ng ph¸p h×nh häc
Cu 1. Trong h×nh vÏ xy lµ trôc chÝnh cña thÊu kÝnh, A lµ iÓm vËt thËt, A’ lµ ¶nh cña A t¹o bëi thÊu kÝnh, O lµ quang tm cña thÊu kÝnh.
Víi mçi tr­êng hîp h•y x¸c Þnh:
a) A’ lµ thËt hay ¶o?
b) Lo¹i thÊu kÝnh
c) C¸c tiªu iÓm(b»ng phÐp vÏ)



A’ A


A A’

x y x y


A O A’ O A A’



Cu 2. Cho biÕt vËt AB vµ ¶nh A’B’ cña nã t¹o bëi thÊu kÝnh, song song víi nhau nh­ h×nh vÏ. H•y x¸c Þnh lo¹i thÊu kÝnh, vÞ trÝ (quang tm vµ trôc chÝnh) vµ tiªu iÓm cña nã:
A

B ’

A’

B

Cu 3. Cho biÕt vËt AB vµ ¶nh A’B’ cña nã t¹o bëi thÊu kÝnh, song song víi nhau nh­ h×nh vÏ. H•y x¸c Þnh lo¹i thÊu kÝnh, vÞ trÝ (quang tm vµ trôc chÝnh) vµ tiªu iÓm cña nã:

A

A’


B’

B

Cu 4. Trong h×nh sau Ëy, xy (L)
Lµ trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh (L). (1)
(1) lµ ­êng i cña tia s¸ng truyÒn
qua thÊu kÝnh. Tia s¸ng qua thÊu kÝnh.
Tia s¸ng (2) chØ cã phÇn tia tíi.
B»ng phÐp vÏ h•y bæ sung phÇn tia
lã cña tia sang (2) (2)
Cu 4. Trong h×nh vÏ AB lµ vËt thËt,
A’B’ lµ ¶nh ¶o cña AB t¹o bëi thÊu kÝnh
B»ng phÐp vÏ h•y x¸c Þnh:
a) Quang tm
b) C¸c tiªu iÓm chÝnh
D¹ng 7. X¸c Þnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 1. VËt s¸ng AB Æt song song vµ c¸ch mµn ¶nh mét o¹n L. ThÊu kÝnh cã thÓ Æt ë hai vÞ trÝ trong kho¶ng vËt vµ mµn Ó trªn mµn cã ¶nh thËt râ nÐt. Hai vÞ trÝ nµy c¸ch nhau mét o¹n l. tÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh. ¸p dông sè: L=72cm; l=48cm
Cu 2. Mét vËt s¸ng AB qua thÊu kÝnh cho ¶nh trªn mµn cao gÊp 3 lÇn vËt. Mµn c¸ch vËt L =80cm. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 3. VËt s¸ng AB Æt ë hai vÞ trÝ c¸ch nhau a =4cm, thÊu kÝnh Òu cho ¶nh cao gÊp 5 lÇn vËt. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 4. VËt s¸ng AB c¸ch mµn mét o¹n L =100cm. ThÊu kÝnh Æt ë hai vÞ trÝ trong kho¶ng vËt vµ mµn Òu thu ­îc ¶nh râ nÐt. Hai vÞ trÝ nµy c¸ch nhau l=20cm.
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 5. VËt s¸ng AB c¸ch mµn L =50cm. Trong kho¶ng vËt vµ mµn cã haivÞ trÝ cña thÊu kÝnh Ó thu ­îc ¶nh râ nÐt. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh, biÕt ¶nh nµy cao gÊp 16 lÇn ¶nh kia.
Cu 6. Hai nguån s¸ng cao b»ng nhau vµ c¸ch nhau mét o¹n L =72cm. Mét TKHT Æt trong kho¶ng hai nguån ë vÞ trÝ thÝch hîp so cho ¶nh cña nguån nµy n»m ë vÞ trÝ cña nguån kia. BiÕt ¶nh nµy cao gÊp 25 lÇn ¶nh kia. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 7. Hai vËt s¸ng AB vµ CD c¸ch nhau L =36cm, n»m vÒ hai phÝa cña mét thÊu kÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh. ThÊu kÝnh cho hai ¶nh A’B’ vµ C’D’ cã vÞ trÝ trïng nhau, ¶nh nµy cao gÊp 5 lÇn ¶nh kia. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 8. VËt s¸ng AB vµ mµn høng ¶nh cè Þnh. ThÊu kÝnh Æt trong kho¶ng c¸ch vËt vµ mµn. ë vÞ trÝ 1, thÊu kÝnh cho ¶nh cã kÝch th­íc a1; ë vÞ trÝ 2 thÊu kÝnh cho ¶nh cã kÝch th­íc a2. Hai vÞ trÝ thÊu kÝnh c¸ch nhau mét o¹n l. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh. ¸p dông sè: a1=4cm; a2=1cm; l=30cm.
Cu 9. §iÓm s¸ng A trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh thËt A’. Khi dÞch A vÒ phÝa thÊu kÝnh mét o¹n a =5cm th× ¶nh A’ dÞch i mét o¹n b =10cm. Khi dÞch A ra xa thÊu kÝnh mét o¹n a ‘ =40cm th× ¶nh A’ dÞch i mét o¹n b’ = 8cm. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 10. VËt s¸ng AB qua thÊu kÝnh cho ¶nh thËt víi é phãng ¹i k1. DÞch vËt ra xa thÊu kÝnh mét o¹n a th× ¶nh cã é phãng ¹i k2, tÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
¸p dông sè: k1=5, k2=2, a=12cm.
Cu 10. VËt s¸ng AB qua thÊu kÝnh cho ¶nh thËt víi é phãng ¹i k1. DÞch vËt ra xa thÊu kÝnh mét o¹n a th× ¶nh dÞch i mét o¹n b, tÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
¸p dông sè: k1=2, a=15cm, b=15cm.
Cu 11. VËt s¸ng AB qua thÊu kÝnh cho ¶nh A’B’. DÞch vËt l¹i gÇn thÊu kÝnh mét o¹n a =6cm th× ¶nh dÞch i mét o¹n b =60cm vµ kh«ng thay æi tÝnh chÊt. BiÕt anh nµy cao gÊp 2,5 lÇn ¶nh kia. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Dang 9. ¶nh cña hai vËt Æt hai bªn thÊu kÝnh, ¶nh cña mét vËt Æt gi÷a hai thÊu kÝnh.
Cu 1. Hai iÓm s¸ng S1, S2 c¸ch nhau l =24cm. ThÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f = 9cm ­îc Æt trong kho¶ng S1S2 vµ cã trôc chÝnh trïng víi S1S2.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña thÊu kÝnh Ó ¶nh cña hai iÓm s¸ng cho bëi thÊu kÝnh trïng nhau. VÏ h×nh.
Cu 2. Cã hai thÊu kÝnh ­îc Æt ång trôc. C¸c tiªu cù lÇn l­ît lµ f1=15cm vµ f2=-15cm. VËt AB ­îc Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh trong kho¶ng gi÷a hai thÊu kÝnh. Cho O1O2=l=40cm.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña vËt Ó:
a) Hai ¶nh cã vÞ trÝ trïng nhau.
b) Hai ¶nh cã é lín b»ng nhau A
Cu 3. Cho hÖ quang häc sau y. O1 O2
f1=10cm; f2=20cm;
O1O2=50cm; O1A=20cm. B
X¸c Þnh ¶nh cña AB. VÏ h×nh
Cu 4. Hai thÊu kÝnh héi tô (L1) vµ (L2) cã trôc chÝnh trïng nhau. C¸c quang tm O1,, O2 c¸ch nhau o¹n l =40cm. C¸c tiªu cù lµ f1=20cm; f2=30cm.
VËt AB Æt trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh trong kho¶ng O1O2 vµ c¸ch O1 o¹n x.
§Þnh x Ó cho:
a) hai ¶nh t¹o bëi hai thÊu kÝnh cïng chiÒu
b) Hai ¶nh cã cïng é lín.
Cu 5. Hai thó kÝnh héi tô cã tiªu cù lÇn l­ît lµ f1=10cm vµ f2=12cm ­îc Æt ång trôc, c¸c quang tm c¸ch nhau o¹n l=30cm. ë kho¶ng gi÷a hai quang tm, cã iÓm s¸ng A. ¶nh A t¹o bëi hai thÊu kÝnh Òu lµ ¶nh thËt, c¸ch nhau kho¶ng A1A2=126cm.
X¸c Þnh vÞ trÝ cña A.
Cu 6. Mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f =24cm. Hai iÓm s¸ng S1, S2 Æt trªn trôc chÝnh cña thÊu kÝnh ë hai bªn thÊu kÝnh, sao cho c¸c kho¶ng c¸ch d1, d2 tõ chóng Õn thÊu kÝnh tho• m•n d1=4d2
X¸c Þnh c¸c kho¶ng d1 vµ d2 trong hai tr­êng hîp sau:
a) ¶nh cña hai iÓm s¸ng trïng nhau.
b) ¶nh cña hai iÓm s¸ng c¸ch nhau 84cm vµ cïng mét bªn thÊu kÝnh
D¹ng 10. ThÊu kÝnh víi mµn ch¾n s¸ng
Cu 1. Mét TKHT cã tiªu cù f = 25cm. §iÓm s¸ng A. §iÓm s¸ng A trªn trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh 39cm; mµn ch¾n E trïng víi tiªu diÖn ¶nh.
a. TÝnh b¸n kÝnh r cña vÖt s¸ng trªn mµn; BiÕt b¸n kÝnh cña thÊu kÝnh R = 3cm.
b. Cho iÓm s¸ng A dÞch chuyÓn vÒ phÝa thÊu kÝnh. Hái b¸n kÝnh vÖt s¸ng trªn mµn thay æi nh­ thÕ nµo?
c. §iÓm s¸ng A vµ mµn cè Þnh. Khi thÊu kÝnh dÞch chuyªn tõ A Õn mµn th× b¸n kÝnh vÖt s¸ng trªn mµn thay æi nh­ thÕ nµo?.
Cu 2. §iÓm s¸ng A trªn trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh d =15cm. VÒ bªn kia vµ c¸ch thÊu kÝnh mét o¹n a =15cm Æt mét mµn chÊn vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh th× trªn mµn thu ­îc vÖt s¸ng trßn cã ­êng kÝnh b»ng 1/2 ­êng kÝnh cña thÊu kÝnh. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 3. §iÓm s¸ng A trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô. Bªn kia Æt mét mµn ch¾n vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh. Mµn c¸ch A mét o¹n kh«ng æi a=64cm. DÞch thÊu kÝnh tõ A Õn mµn ta thÊy khi thÊu kÝnh c¸ch mµn 24cm th× b¸n kÝnh vÖt s¸ng trªn mµn cã gi¸ trÞ nhá nhÊt. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
Cu 4. ¶nh thËt S’ cña iÓm s¸ng S cho bëi TKHT cã tiªu cù f =10cm ­îc høng trªn mµn E vu«ng gãc víi trôc chÝnh. S’ c¸ch trôc chÝnh h’ =1,5cm; c¸ch thÊu kÝnh d’ =15cm.
a. T×m kho¶ng c¸ch tõ S Õn thÊu kÝnh vµ Õn trôc chÝnh.
b. ThÊu kÝnh lµ ­êng trßn b¸n kÝnh R = 6cm.
Dïng mµn ch¾n nöa h×nh trßn b¸n kÝnh r=R. Hái ph¶i Æt mµn ch¾n c¸ch thÊu kÝnh mét o¹n bao nhiªu Ó S’ biÕn mÊt trªn mµn E.
c. S vµ mµn cè Þnh. Hái ph¶i tÞnh tiÕn thÊu kÝnh vÒ phÝa nµo vµ c¸ch S bao nhiªu Ó l¹i thÊy S’ trªn mµn.
Cu 5. Mét iÓm s¸ng trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô c¸ch thÊu kÝnh 30cm. Tiªu cù cña thÊu kÝnh lµ 10cm. MÆt thÊu kÝnh cã d¹ng h×nh trßn ­êng kÝnh 5cm.
a. X¸c Þnh vÞ trÝ cña mµn Ó høng ­îc ¶nh râ nÐt.
b. Tõ vÞ trÝ trªn y dÞch mµn 5cm. TÝnh ­êng kÝnh vÖ s¸ng.
Cu 6. Mét thÊu kÝnh héi tô (L) ­îc Æt song song víi mµn (E). Trªn trôc chÝnh cã mét iÓm sang A vµ mnµ (E) ­îc gi÷ cè Þnh. Kho¶ng c¸ch gi÷a vËt A vµ mµn (E) lµ a =100cm.
Khi tÞnh tiÕn thÊu kÝnh theo trôc chÝnh trong kho¶ng gi÷a vËt vµ mµn. Ng­êi ta thÊy vÖt s¸ng trªn mµn kh«ng bao giê thu lÞa thµnh mét iÓm. Nh­ng khi (L) c¸ch (E) kho¶ng b =40cm th× vÖt s¸ng trªn mµn cã bµn kÝnh nhá nhÊt.
a) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b) ThÊu kÝnh (L) cã d¹ng ph¼ng låi. Thuû tinh lµm thÊu kÝnh cã chiÕt suÊt n =1,5. Chç dµy nhÊt cña thÊu kÝnh o ­îc lµ 0,4cm.
T×m ­êng kÝnh nhá nhÊt cña vÖt s¸ng trªn mµn
Cu 7. Mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 10cm. T¹i F cã iÓm s¸ng S. Sau thÊu kÝnh Æt mµn (E) t¹i tiªu diÖn.
a) VÏ ­êng i cña chïm tia s¸ng. VÖt s¸ng tren mµn cã d¹ng g×
b) ThÊu kÝnh vµ mµn gi÷ cè Þnh. Di chuyÓn S trªn trôc chÝnh vµ ra xa thÊu kÝnh. KÝch th­íc vÖt s¸ng thay æi ra sao.
c). Tõ F iÓm sang S chuyÓn én ra xa thÊu kÝnh kh«ng vËn tèc Çu víi gia tèc a = 4m/s2. Sa bao lu, diÖn tÝch vÖt s¸ng trªn mµn b»ng 1/36 diÖn tÝch ban Çu
Cu 8. XÐt quang hÖ nh­ h×nh vÏ, víi OA =30cm; OH =40cm; f= 20cm.
a) Dêi A trªn trôc chÝnh, kÝch th­íc vÖt s¸ng trªn mµn thay æi nh­ng tíi mét vÞt trÝ th× vÖt s¸ng cã kÝch th­íc nh­ cò. X¸c Þnh chiÒu dÞch chuyÓn vµ é dêi cña A.
b). A ph¶i cã vÞ trÝ nµo th× kÝch th­íc vÖt s¸ng trªn mµn b»ng kÝch th­íc cña thÊu kÝnh?
c) A c¸ch L o¹n 4cm. Thay L b»ng thÊu kÝnh phn kú L’ cïng kÝch th­íc cã tiªu cù cïng é lín víi L. Hái ph¶i dêi A theo chiÒu nµo, bao nhiªu Ó vÖt s¸ng trªn mµn cã kÝch th­íc nh­ víi L.





A O H


(L) (M)


Bµi tËp tæng hîp
Cu 1. Hai iÓm S1 vµ S2 n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô tiªu cù f = 4cm c¸ch nhau mét kho¶ng S1S2 =9cm. Hái ph¶i Æt thÊu kÝnh c¸ch S1 mét kho¶ng bao nhiªu Ó c¸c ¶nh cña S1 vµ S2 cho bëi thÊu kÝnh trïng nhau
Cu 2. Mét vËt s¸ng AB Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh cho mét ¶nh thËt n»m c¸ch vËt mét kho¶ng nµo ã. NÕu cho vËt dÞch l¹i gÇn thÊu kÝnh mét kho¶ng 30cm th× ¶nh cña AB vÉn lµ ¶nh thËt n»m c¸ch vËt mét kho¶ng nh­ cò vµ lín lªn gÊp 4 lÇn
a) H•y x¸c Þnh tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ vÞ trÝ ban Çu cña vËt AB
b) §Ó cã ­îc ¶nh cho b»ng vËt, ph¶i dÞch chuyÓn vËt tõ vÞ trÝ ban Çu i mét kho¶ng b»ng bao nhiªu, theo chiÒu nµo.
Cu 3. Cã 3 iÓm A, B, C n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh. NÕu Æt iÓm s¸ng ë A ta thu ­îc ¶nh ë B, nÕu Æt iÓm s¸ng ë B ta thu ­îc ¶nh ë C. H•y x¸c Þnh lo¹i thÊu kÝnh, vÞ trÝ tiªu cù thÊu kÝnh trong c¸c tr­êng hîp sau:
a) AB =2cm, BC =6cm
b) AB=36cm, BC =4cm

A B C



B A C


A B C

Cu 4. Hai iÓm S1 vµ S2 n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô cã D =+10i«p. Kho¶ng c¸ch tõ S1 Õn thÊu kÝnh lµ 6cm. TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a S1 vµ S2 Ó ¶nh cña chóng trïng nhau

Quang hÖ

Gì kì dzậy, sai bãng mã roài, edit lai đi Vinh ơi

Bài gì mà chả coá chữ nào là tiếng việt

Anh em cố dịch bài này đi, tới năm sau thi đại học là vừa :D

cái thằng nhắm mắt mà post